Waarom vertrouwen in de wijsheid van het hart zo belangrijk is

Terwijl een blind vertrouwen in technologische ontwikkelingen en harde data hoogtijdagen viert, lijken intuïtie en de wijsheid van het hart steeds verder uit ons leven gedrukt te worden. In een maatschappij waarin economische groei onze top-prioriteit is, hebben we immers niks aan ‘het voelt goed’. We willen keiharde cijfers en bewijzen om ‘de juiste’ beslissing te kunnen nemen. Maar werkt deze aanpak? Hmmm, misschien niet zo effectief als we willen geloven 😀 Want ondanks alle data en technologie die ons tegenwoordig ondersteunt, zien we dat er nog steeds veel dingen mis gaan… misschien wel meer dan ooit. Kan het zijn dat we, in de drang om een efficiënte en vooral foutloze koers te varen, steeds vaker de plank misslaan?

Verbleekt

Ik zie hoe veel van mijn cliënten verstrikt raken in een web van uitgestelde beslissingen omdat ze eenvoudigweg te bang zijn om een knoop door te hakken. 

• Ze blijven hangen in een vreugdeloze relatie.
• Ze slepen zich door een opgedroogde carrière.
• Ze nemen een extra hypotheek om zich zo nog een tandje vaster te ketenen aan een allang verbleekt bestaan.
• Ontvangen ze een uitnodiging voor een feestje, dan twijfelen ze, want ja, misschien willen ze die dag toch liever naar het strand en dat willen ze niet mislopen.

Alles wordt gewikt en gewogen, en dan opnieuw gewogen en gewikt. Vaak is dit een zo langdurig proces dat de beslissing zich vanzelf opdringt, en dan moeten ze zich bij het resultaat neerleggen.

Slappe Netflix-series

Onder dit twijfel-gedrag schuilt de angst om fouten te maken.

• Wat als ik mijn relatie verlaat, en ik krijg spijt?
• Wat als ik mijn baan opzeg, en ik vind niks beters?
• Wat als ik een broodje ham bestel en het valt tegen?

Een goede vriendin van me schreef me over het idee om naar een Guo Pei-expositie te gaan, de beroemde Chinese mode-ontwerpster. Ik had haar aangeraden met haar dochter te gaan, omdat de dochter wild is van mooie kleding. Maar wat had dochterlief gezegd toen mijn vriendin het uitje voorstelde? ‘It better be good.’ Huh???

We willen geen risico meer lopen. We willen zekerheid. En garanties. En gedegen vermaak met goeie reviews voorgeschoteld krijgen. Want stel je voor dat je je tijd steekt in een expositie, en het valt tegen? Dan is dat toch een ramp van de bovenste plank? 😁

En daarom willen we cijfers, en statistieken, en bewijzen. We willen kille rationaliteit zodat we zeker weten dat we een juiste beslissing nemen, en zo onze kostbare tijd aan zorgvuldig uitgekozen en dus waardevolle activiteiten besteden. Althans, dat maken we onszelf wijs. Want in de werkelijkheid verprutsen we talloze uren per dag aan het volgen van slappe Netflix-series en het scrollen door een eindeloze Insta-feed.

Tegenvallen

Het geloof in de waarheid van data en in het bestaan van ‘de juiste beslissing’ leeft sterk in onze moderne samenleving. Zo sterk, dat we niet zien dat data en technologie helemaal geen foute beslissingen voorkomen. 

In de werkelijkheid falen data en technologie keer op keer. Economische voorspellingen komen zelden uit. 

• We zouden door Covid in de grootste economische crisis ooit gestort worden… maar nee, al tijdens Covid begon te economie doodleuk te knallen en groeit nu, vier jaar na Covid, nog steeds door als een dolle.
• Begrotingen voor complexe projecten (zoals de aanleg van een metro) die braaf gebaseerd worden op ingewikkelde rekenmodellen, lopen alsnog enorm uit de klauwen.
• En die mooie telefoon die je kocht op basis van alle objectieve informatie die je online kon vinden, blijkt toch tegen te vallen.

Lekker laten lopen

Wij willen graag rationeel zijn. En natuurlijk, we hebben een brein waarmee we kunnen nadenken. Maar tegelijkertijd zijn we ook gewoon dieren zoals alle andere dieren. We zijn ook ziel en hart. 

En als je wel eens verliefd bent geweest, dan weet je hoe het hart werkt en dat het hart altijd van je ratio wint. Daarom worden we verliefd op een persoon die maar een matige baan heeft, niet zo heel knap is, soms niet zo heel verstandige beslissingen neemt, of niet zo heel veel geduld heeft. Rationeel moet je zo’n persoon natuurlijk lekker laten lopen. Maar nee, we staan opeens stokstil, we zijn als door de bliksem getroffen, we zien iets in die persoon, iets onverklaarbaars spreekt ons aan, en dan worden we willoos naar die persoon toegetrokken door een onzichtbare aantrekkingskracht. We worden hopeloos verliefd, en willen niets liever dan de rest van ons leven met die persoon delen.

Op dat moment varen we blind op de wijsheid van ons hart. We kunnen niet anders. En vreemd maar waar: vaak blijkt dat de juiste keuze te zijn. Net zo vaak als gearrangeerde relaties en huwelijken (die op rationele factoren gebaseerd en zorgvuldig afgewogen zijn) blijken te falen.

Extreme maatregelen

Met mindfulness leer je weer te vertrouwen op de wijsheid van je hart. Want de wijsheid van het hart is zuiver, terwijl de ratio flikkert als een vlam in de wind. Ons denken wordt immers gedomineerd door het ego: die eeuwig-kletsende stem in ons hoofd. Het ego doet zich voor als de beste raadgever ooit, en is nooit te beroerd om alle voors en tegens op een rijtje te zetten. Maar het is slechts schijn. Het ego kiest namelijk altijd de makkelijke en veilige weg, omdat het jou (zijn eigenaar) wil beschermen. Dat het daarmee over anderen heen walst… daar ligt het ego niet bepaald wakker van.

Als het ego zich in het nauw gedreven voelt, kiest het voor extreme maatregelen, zoals vernedering, woede, mishandeling, minachting, wantrouwen. En zulke ego-gedreven reacties kunnen niet anders dan pijn, verdriet en angst veroorzaken. Een niet heel effectieve en rationele aanpak, toch? En toch verkoopt het ego deze aanpak als de beste: ‘ze moeten snappen met wie ze van doen hebben’; ‘ze moeten hun plek kennen’; ze moeten weten wie hier de lakens uitdeelt, ha!’ Alles om de ‘macht’ te behouden en om zijn baasje zo veilig te stellen.

Heldere ogen

Het hart zal echter nooit verzanden in dit soort kromme redenaties en naar gedrag. Het hart weet altijd precies wat goed is, en wat fout. Dit komt omdat het hart ons spiritueel kompas is. Het staat rechtstreeks in verbinding met de wereldwijde spiritualiteit die alle levende wezens met elkaar delen: van de gorilla tot de kolibrie, en van de walvis tot de wandelende tak.

In een leven met mindfulness, waar de wijsheid en intuïtie van het hart regeert, bestaan geen foute of goede beslissingen. Er bestaat slechts vertrouwen. Vertrouwen dat je, als je goed naar je hart luistert, vanzelf de beslissing neemt die bij je past. Er hoeft niet meer eindeloos gewikt en gewogen te worden, want er is geen verwarring meer. Met mindfulness maak je je drukke hoofd rustig, waardoor je denken een stuk helderder wordt. 

Het eeuwig-kletsende ego leg je aan banden. En ja, in een leven met mindfulness kletst hij er nog steeds lustig op los. Maar nu ben jij de baas, en bepaal jij of je wel of niet wilt reageren op al zijn kletspraatjes vol vooroordelen en waarschuwingen. En zo druk je die stem steeds een beetje meer naar de achtergrond, zodat er ruimte ontstaat om de wereld met heldere ogen te zien.

Op eigen benen

Je zult dan ook merken dat een ‘foute’ beslissing uiteindelijk goed uitpakt. Als wijze les bijvoorbeeld, omdat je die ‘fout’ niet nog een keer zal maken. 

Maar veel vaker zal een ogenschijnlijke foute ontwikkeling ten goede veranderen, omdat je met mindfulness creatief en weerbaar leert te zijn. Ontwikkelingen waarvan je daarvòòr in de stress was geraakt, doen je nu niets meer omdat je het leven in een veel wijder perspectief ziet. Je bent sterk in jezelf, en hebt geen externe data of reviews of aanraders meer nodig. Met mindfulness kun je voortaan op eigen benen staan en op je eigen morele kompas vertrouwen.