Ben jij je bewust van de dingen die je eet, en waarom je ze eet? Dagelijks nemen we wel 200 beslissingen als het gaat om eten. Neem ik dit dropje? Maak ik nog een kop koffie? Eet ik mijn bord leeg? Zal ik wel of niet broccoli kopen… het gáát maar door! Natuurlijk gaan de meeste eetbeslissingen vrij onbewust. Maar onbewust eten kan ook een valkuil zijn die leidt tot over-eten. Hoe zit dat met jou? In dit artikel vertelt Karine Hoenderdos, diëtiste van PuurGezond, hoe bewust eten je kan helpen om gezond en op gewicht te blijven.
Veel mensen denken bij bewust eten, of mindful eten, aan de beroemde ‘rozijnoefening’ in de mindfulness. Dat is de oefening waarin je 5 minuten (of langer!) doet over het héél bewust eten van één rozijn. Op zich is dat een oefening die heel zinvol is, omdat het je helpt om eens naar je eetgedrag te kijken. Maar bewust eten houdt ook in dat je je eigen gedachten over eten eens onder de loep neemt.
Hoe eet jij?
De rozijnoefening laat heel goed zien dat ons eetgedrag vaak behoorlijk gehaast is, en zonder aandacht. Soms lezen we de krant of kijken televisie tijdens het eten, soms nemen we niet de tijd om te koken en bestellen we een maaltijd. Eetgedrag, hoe je eet, is heel bepalend voor je gevoel van verzadiging na de maaltijd. Maar het bepaalt ook je spijsvertering. Als je zelf je eten kookt, worden er van tevoren al spijsverteringsenzymen aangemaakt: je lichaam maakt zich klaar voor de aanstaande maaltijd. En als je goed proeft en goed kauwt, maak jij het je maag en darmen ook gemakkelijker om de maaltijd te verteren. Bewust eten betekent de tijd nemen voor je maaltijd. Bewust ruiken en proeven, goed kauwen en niets anders doen tijdens het eten dan genieten van je maaltijd.
Wat zijn jouw regels?
Bewust eten betekent ook dat je nadenkt over de regels die jij – bewust of onbewust – hanteert over eten. Soms komen die regels uit je jeugd, bijvoorbeeld dat het onbeleefd is om eten te weigeren of dat je altijd je bord leeg moet eten. Soms zijn er regels die ontstaan door een gevolgd dieet, zoals je eten indelen in “goed” of “slecht”, de gedachte dat volle producten niet gezond zijn, of dat je voor 12 uur ’s ochtends niet mag eten. Soms zijn er regels die horen bij een geloofsovertuiging, bij een cultuur of een principe. Regels kunnen ervoor zorgen dat je niet meer luistert naar de signalen van je lichaam, bijvoorbeeld gevoelens van honger. Ze kunnen je relatie met eten verstoren! Sta daarom eens stil bij de eetregels die jij hebt. Dienen ze nog hun doel? Passen ze nog bij je? Welke regels geef je door aan anderen, zoals je partner of je kinderen?
Wat is jouw geschiedenis?
Bewust eten is ook stilstaan bij jouw hoogstpersoonlijke eetgeschiedenis. Welke gerechten horen bij jouw jeugd? Welke schommelingen heeft jouw gezondheid en gewicht gehad – en welke manier van eten hoorde daarbij? Welke producten heb je leren eten, en welke gerechten eet je eigenlijk nooit meer? Je eetgeschiedenis in kaart brengen geeft soms onverwachte inzichten. Zo zie je bijvoorbeeld dat je na elk dieet weer bent aangekomen, of dat je altijd prima op gewicht bent als je gelukkig bent in je relatie.
Waarvoor gebruik je eten?
Eten is zoveel meer dan alleen je honger stillen. Samen eten kan een vriendschap vieren, koken kan een hobby zijn en bij geboorte, feest en rouw horen specifieke gerechten. Eten kan ook andere rollen vervullen, bijvoorbeeld door te eten als je je eenzaam, ongelukkig of verveeld voelt. Bewust eten is je bewust worden van de verschillende rollen die eten voor je vervult. Hoe pijnlijk soms ook, zeker bij eetbuien, bewustwording is de eerste stap naar accepteren en liefdevol veranderen van je gedrag.
Zo leer je bewust eten
Bewust eten doe je niet de hele dag door, en zeker niet ál die 200 eetbeslissingen per dag. Daar zou je doodmoe van worden! Bewust eten leer je door af en toe “in te zoomen” tijdens het eten, door bewust te vertragen en goed te proeven. En je leert het door al je overtuigingen, regels en rollen van eten te onderzoeken. Schrijven kan daarbij een heel belangrijke rol vervullen! In mijn videocursus Schrijven naar een gezonder leven geef ik allerlei schrijfoefeningen die je helpen om onbewuste eetregels te herkennen en om je relatie met eten blijvend te veranderen.
