Mindfulness en meditatie sporen ons aan om alles wat zich voordoet als een leermoment te beschouwen. Zo kunnen moeilijke situaties een mogelijkheid zijn om onze mindfulness-beoefening te verdiepen. Dat klinkt heel mooi, maar kan in de praktijk behoorlijk lastig zijn. Pijn, bijvoorbeeld, kan het erg moeilijk maken om aandachtig en kalm te blijven. In dit artikel leg ik je uit hoe je mindfulness kunt toepassen bij pijn.
Het nut van pijn
Pijnsensatie is op zich een nuttige ervaring. Het is een teken van het lichaam dat ergens een te sterke prikkel is. Pijnzenuwen zenden je een signaal via het ruggenmerg naar de hersenen, en hierdoor weten we dat we actie moeten ondernemen: we moeten rust houden, een arts bezoeken of fysiotherapeutische behandeling volgen bij Fysiogrow. Zonder de pijnsensatie zouden we hier niet van op de hoogte zijn, en doorlopen met de oorzaak zonder er iets aan te doen. Het nut van de pijnsensatie neemt echter niet weg dat het nare consequenties heeft voor het dagelijks leven.
Pijn in het huidige moment
Wie bekend is met mindfulness, weet dat aanwezig zijn in het huidige moment de basis is. Als je je op de ademhaling focust, kom je terug in het hier en nu, waar vele voorwaarden zijn voor innerlijke vrede. Het is echter ook mogelijk dat er pijn is in het huidige moment. De eerste reactie is dan vaak om af te willen van de onaangename sensatie die met pijn gepaard gaat, of het te negeren. Door de pijn te negeren of te onderdrukken, ontnemen we onszelf de mogelijkheid om er adequaat naar te handelen. Door de pijn te erkennen, krijgen we juist de kans om ermee te werken. We worden ons bewust van de pijn, en beseffen dat het op dit moment onderdeel is van de realiteit. Dit houdt in dat je accepteert dat je pijn voelt, zonder oordeel.
Lichaam en geest zijn verbonden
Accepteren zonder oordeel is een belangrijk onderdeel van de bewustwording van de pijnsensatie. Zoals we hierboven gelezen hebben, is pijn een signaal van de zenuwen. Andere aanleidingen voor prikkelingen van de zenuwen zijn spanning, druk en stress. Bepaalde emoties of gedachtenpatronen, zoals de wens dat de pijn er niet was, dragen bij aan stress met als gevolg dat de zenuwen extra geprikkeld worden en de pijn toeneemt. Geest en lichaam zijn immers met elkaar verbonden, en de toestand van de één heeft direct invloed op de ander. Een pijnlijk lichaam leidt tot een onrustige geest, een onrustige geest leidt tot pijnsensatie in het lichaam. Anderzijds kunnen beiden elkaar ook helpen. Als je geest stopt met het produceren van nutteloze prikkelingen die alleen maar toevoegen aan de pijn, zal ook het lichaam kalmer worden. Bijgevolg zal de pijnsensatie afnemen.
Ademhaling
Een belangrijke pijler voor het zenuwstelsel is de ademhaling. Terwijl de werking van het zenuwstelsel grotendeels buiten onze macht ligt, hebben we wel de mogelijkheid om de ademhaling bewust te sturen. Door mindful te zijn en op je ademhaling te focussen, kun je de eigenschap ervan onderzoeken. Waarschijnlijk zul je merken dat de pijnsensatie de ademhaling snel en oppervlakkig maakt. Deze snelle ademhaling zet de zenuwen verder op scherp. Door bewust rustig adem te halen zal het zenuwstelsel reageren door te kalmeren. De focus op de ademhaling heeft nog een functie. Je verlegt namelijk je aandacht van de pijn naar de ademhaling. Het gevolg is dat naast het lichaam ook de geest rustig wordt. Hoe beter ontspanning, hoe minder de pijnsensatie wordt.
