Wist je dat stress voor mij de aanleiding was om dagelijks mijn yogamat op te zoeken? Juist omdat het me rust gaf in m’n hoofd. Even stilte met betrekking tot al die dingen die ik niet onder controle had, maar wel graag onder controle wilde hebben.
Voor sommige mensen werkt een hele zachte yoga practice of meditatie heel goed als ze zich gestresst voelen, voor anderen (waaronder ikzelf) helpt het juist om yogahoudingen te beoefenen die fysiek uitdagen.
Mijn verhaal: van stress naar ontspanning via yoga
Hoe kwam ik dagelijks op de yogamat terecht in een tijd dat ik al zo druk en gestrest was? Want gestrest was ik zeker. Ik voelde dat ik langzamerhand aan het afglijden was richting een burn-out en het huilen stond me vaak nader dan het lachen. En zo wilde ik me absoluut niet voelen! Ik wilde echt gelukkig zijn.
Ook wist ik dat het niet direct aan de omstandigheden lag. Ik had een leuke baan waar ik mijn capaciteiten goed in kwijt kon, had een heel fijne, stabiele relatie en was fysiek gezien ‘gezond’… maar ik was wel enorm gestrest. Aan die stress wilde ik wat doen!
Ik had 10 dagen vrij in het verschiet, terwijl mijn partner wel moest werken in die periode. En ik herinnerde me dat als ik een yogales volgde (ik volgde inmiddels al een aantal jaar af en toe eens een yogales), ik me altijd een stuk beter voelde. Zelfs als ik thuis even een minuutje de tijd nam voor downward dog, had dit al een enorm effect op hoe ik me voelde. Daarnaast had ik gelezen over beginners in yoga die toch tweemaal per dag een yogales konden doen tijdens een yoga retreat. Dus ik besloot mijn eigen thuis-versie van een yoga retreat te creëren.
Mijn plan was om 10 dagen lang één yogales per dag te volgen en de rest van de dag te hebben voor waar ik dan ook behoefte aan had. Ik nam een maandkaart bij de plaatselijke hot yoga studio, waar ik eerder dat jaar al een paar lessen had gevolgd. Met het kleine prijsverschil met een tienrittenkaart had ik met deze maandkaart ook de mogelijkheid in de weken erna (als ik weer aan het werk zou zijn) toch af en toe nog een les te kunnen volgen.
De eerste dag was het zwaarst. Veel zwaarder dan ik me herinnerde van de eerdere lessen die ik had gevolgd. Na die intensieve yogales wilde ik de rest van de dag alleen maar rust. De stress kwam los…
Maar ik ging door. Iedere ochtend stond ik op de yogamat. Ondanks dat het fysiek heel intensief was, voelde het enorm goed. Misschien was dit wel precies wat ik nodig had. Ik wilde ermee doorgaan. Maar m’n vakantie zou al weer snel voorbij zijn… Dus ik maakte de commitment; een belofte aan mezelf. En zo ging ik elke dag na m’n werk direct door naar de yogales. De commitment van 10 dagen werd eerst opgeschroefd naar 30 dagen. En al snel had ik dit verlengd naar 100 dagen aaneengesloten iedere dag een hot yogales volgen.
Voor het eerst in m’n leven lukte het me om op tijd naar huis te gaan (i.p.v. structureel over te werken) omdat die yogalessen het verschil maakten.
Het was niet zo dat ik nog niet bekend was met yogalessen of met meditatie. Ik vond het al jarenlang geweldig, maar een sadhana (dagelijkse spirituele yoga practice) was het in de verste verte nog niet geworden. Ik had iets nodig dat me dagelijks naar mijn moment van stilte bracht. Een moment voor mezelf. Met consistentie. En voor mij was de fysieke yogales die basis waarop ik de rest ook kon bouwen. Meditatie, reflectie, dagboek schrijven en mindfulness werd nu iets waar ik bewust tijd voor maakte omdat ik begon te voelen dat ik het waard was. Omdat ik voelde dat de mensen om me heen het waard waren dat ik dat deed.
Maar waarom werkt yoga nu zo goed om stress te verminderen?
Focus
Yogahoudingen kunnen uitdagend zijn. Vormen waar je lichaam nog niet mee bekend is. En de enige manier dat het ‘lukt’ is via focus. Eén stap tegelijk. Eén ademhaling tegelijk. Anders val je zo uit die balanshouding. Het brengt je steeds weer terug naar het huidige moment, het NU.
Voor je mind is gefocust zijn op één ding tegelijkertijd heel ontspannend. Dit in tegenstelling tot denken aan allerlei verschillende opties met allemaal gevolgen, die ook weer gevolgen hebben. Zeker voor een controlfreak als ik was, was het denken aan allerlei verschillende scenario’s zeer stressvol. Misschien juist wel omdat ik zo goed was in het zien van allerlei mogelijke gevolgen: te veel opties, te veel details en te ingewikkeld.
En ja, deze focus op één ding kan je ook bereiken op je meditatiekussen. Maar in de praktijk dwalen de gedachten bij veel mensen dan al snel af. Het afdwalen van gedachten gebeurt daarentegen minder snel als je jouw aandacht brengt bij wat je lichaam ondergaat in yogahoudingen.
Wat veel mensen echter niet beseffen is dat yoga niet synoniem is met het beoefenen van yogahoudingen. Het beoefen van yogahoudingen is namelijk maar één onderdeel van het achtvoudige yogapad van Patanjali – een yogi die lang geleden de yogafilosofie heeft samengevat in de yoga sutra’s. Het totale pad van yoga is bedoeld om je geest te verstillen met behulp van een praktisch stappenplan waarbij rekening gehouden wordt met de gewoonten die wij als mens hebben.
Nadat je een goede basis hebt gelegd met het mindful beoefenen van yogahoudingen, worden vervolgstappen als ademhalings- en meditatieoefeningen toegankelijker. Het mindful beoefenen van yogahoudingen is echter ook al een meditatie: een bewegende meditatie.
Lichaamsintelligentie & bewustzijn
Intelligentie zit niet alleen in je hersens. Je hele lichaam heeft een functie. Denk bijvoorbeeld aan een onderbuikgevoel (gut feeling), iets op je lever hebben, last op je schouders, etc. Dit betekent niet dat de hersens niet belangrijk zijn, maar als de intelligentie van de rest van het lichaam wordt genegeerd, negeer je een deel van de informatie die is geïntegreerd in jouw lichaam dat je probeert te helpen.
Door het bewustzijn te vergroten over wat er in het lichaam gebeurt door middel van de beoefening van yogahoudingen, wordt het makkelijker deze informatie weer te gaan herkennen en waarderen. Door keuzes te maken op basis van deze meer geïntegreerde vorm van informatie zal je je minder gestrest voelen. Je lichaam heeft dan namelijk niet meer het gevoel van ‘waarom loop je nou door terwijl ik duidelijk een rood licht geef?’ Door naar je lichaam te luisteren, wordt het ook steeds makkelijker om te kiezen voor opties die je echt helpen.
Leren om specifieke spieren aan te spannen kan ook helpen om ze bewust te kunnen ontspannen. Dit kun je zelf ervaren als je eerst een hele stevige vuist van je hand maakt… en deze vervolgens loslaat.
Bovendien is yoga is geen yoga zonder de adem hierin te integreren. Door bewust te worden van je ademhaling, wordt het ook makkelijker om te voelen wat er in je lichaam gebeurt en om echt in het moment te zijn. Hoe meer je hiermee oefent, hoe beter je verschillende type ademhalingen kan gebruiken voor verschillende doelen, zoals loslaten of acceptatie.
Stress kan worden opgeslagen in het lichaam
Stel dat je achterna wordt gezeten door een tijger of dat je bijna overreden wordt door een bus, dan maakt je lichaam adrenaline aan om snel in actie te kunnen komen. Erg handig dus… als je dan ook daadwerkelijk fysiek in beweging komt.
In het geval van stress door bijvoorbeeld werk of omstandigheden thuis, komen we meestal echter minder of zelfs helemaal niet fysiek in beweging. Dit omdat in deze situaties wegvluchten of vechten niet als erg behulpzaam wordt gezien.
In plaats van een ‘fight or flight’ reactie, komt er dan een ‘freeze’ reactie. De staat waarin we bevriezen gaat samen met problemen zoals onvermogen om te articuleren, te ontspannen of te concentreren.
Als je echter niet fysiek in beweging komt wordt de stress niet goed afgevoerd. Last van de onderrug, schouders of vastzittende heupen zijn dan ook symptomen die vaak worden ervaren door mensen met veel stress. Door regelmatig yogahoudingen te beoefenen, geef je jouw lichaam de kans om de stress eruit te bewegen.
Geluksstofjes
Door te bewegen worden neurotransmitters zoals serotonine en dopamine aangemaakt. Deze neurotransmitters worden ook wel ‘feel-good brain chemicals’ genoemd. In het geval van stress worden juist minder van deze stofjes aangemaakt, doordat een deel van de benodigdheden voor deze feel-good stofjes al opgaat aan de productie van adrenaline.
Als je langdurig gestresst bent, stijgen je cortisolwaarden hoger dan optimaal is. Diverse studies hebben aangetoond dat yoga het cortisol niveau verlaagt.
Afwisseling tussen activatie en ontspanning
Last but not least… misschien nog wel de allerbelangrijkste reden waarom yoga zo goed kan helpen bij stress is de afwisseling tussen activatie en ontspanning.
Voor een gevoel van wellness hebben we nodig dat zowel het sympatische als het parasympatische zenuwstelsel goed werkt. In een yogales wordt hiermee gewerkt door actieve yogahoudingen en ontspannende yogahoudingen af te wisselen. Blijf ook vooral aan het einde van je yogales nog wat langer liggen in de laatste ontspannende houding (savasana).
Tips om aan de gang te gaan met yoga
Als je gestresst bent, kan het wat overweldigend voelen om ook nog eens yoga te moeten doen. Niets moet natuurlijk. Als je echter het gevoel hebt dat yoga jou kan helpen om jouw stress te verminderen, heb ik een aantal tips:
- Schaf een maandkaart aan bij een yogaschool waar jij je op je gemak voelt en schrijf je meteen in voor het aantal lessen dat jij wil volgen. Veel yogascholen hebben tegenwoordig een online systeem, waarbij je je kan aanmelden per les. Zet de yogalessen meteen in je agenda. Zo heb je meteen ruimte gecreëerd voor tijd voor jezelf.
- Doe mee met een yoga challenge die stimuleert om je yogamatje steeds weer op te zoeken.
- Schrijf na iedere yogales op hoe je je voelt. Door het op te schrijven, krijg je een beter beeld wat de effecten zijn voor jou. Dit kan helpen om niet op te geven tijdens de meer stressvolle momenten.
- Bekijk wat jouw beperkende overtuigingen zijn om naar de yogales te gaan en los deze op. Lees hier meer over in dit artikel “Sla jij de yogales vaker over dan je zou willen?”
- Maak gebruik van een community. Wie in jouw omgeving kan jou motiveren om daadwerkelijk naar de yogales te gaan? Misschien wel iemand die ook graag (vaker) yogalessen wil volgen. Ook kun je duidelijke afspraken maken met het thuisfront, zodat er niet steeds iets tussendoor komt en je zelfs door je partner of kinderen wordt gestimuleerd om wel naar jouw yogales te gaan.
•••Over Aimee Kuntz Na periodes van stress en vermoeidheid was het yoga waardoor Aimée het leven anders ging ervaren. Het had zoveel impact dat ze in 2014 de stap durfde te maken om fulltime bezig te zijn met yoga. Hieruit volgde ook de oprichting van YogaHabits, haar online yoga platform.
Met YogaHabits heeft ze geweldige yoga merken zoals K-DEER, Noli, Onzie, Teeki, Shambhala, LaLa Land en Dragonfly naar Nederland gehaald, die verkrijgbaar zijn in de YogaHabits webshop. Yogakleding die er niet alleen mooi uitziet en perfect zit, maar ook duurzaam is gemaakt op basis van de yoga waarden.
Daarnaast schrijft Aimée regelmatig blogs voor het ‘YogaHabits, habits worth creating’ blog op de website. Ook is ze de auteur van het e-boek ‘Relax Into action | Volop energie met een yoga lifestyle’, wat je momenteel gratis kan aanvragen bij YogaHabits.
